Štitna (tireodna) žlezda jedna je od najveći žlezda u našem telu, smeštena je na prednjoj strani vrata,između grkljana i gornje ivice grudne kosti.
Zadužena je za lučenje hormona tironina(T3), tiroksina(T4) i kalcitonina, veoma važnih za pravilnu funkciju ljudskog organizma.Hormoni štitne žlezde djeluju snažno na razmenu materija i hemijske procese u organizmu, a značajni su i za razvoj centralnog nervnog sistema.Funkcionalna sposobnost i aktivnost štitne žlezde proveravaju se određivanjem bazalnog metabolizma, koji je ubrzan u slučaju Bazedovljeve bolesti, a usporen u slučaju miksedema.
PREVENCIJA
U slučaju hipotireoze nema pravih preventivni mera i njen nastanak je praktično nemoguće spriječiti.Važno je da se bolest što ranije prepozna i da se sprieči nastanak komplikacija.Kod urođene hipotireoze, kao posledica neprepoznavanja bolesti javlja se kretenizam, koji je na sreću danas sve rjeđi i zbog toga što se nivo TSH hormona određuje odma nakon porođaja, što rezultira pravovremanim započinjenjem terapije.Što se tiče hipertireoze, vredi pomenuti da su pušači izloženi dvostruko većem riziku kod pojave Bazedovljeve bolesti.Ukoliko postoje simptomi hipertireoze, treba smanjiti količinu stresa, izbegavati kofein i ostale stimulativne supstanice i svakako ostaviti cigarete.
HIPOTIREOZA-nedovoljno aktivna tiroidna žlezda
Ova žlezda utiče na gotovo sve telesne funkcije,uključujući rast,energiju,težinu plus,nivo holesterola,kao i zdravlje kože,očiju i kose.Hormon tiroksin transportuje se u sve ćelije,a kada njegov nivo opadne,ceo organizam usporeno radi što izaziva konstantan osjećaj umora.Nedovoljna aktivnost štitne žlezde naziva se Hipotiroidizam,a javlja se 20 puta više kod žena nego kod muškaraca.Hipotireoza može biti primarna,sekundarna i tercijarna.Primarna hipotireoza nastaje kad poremećaj u samoj žlezdi uzrokuje smanjenje proizvodnje hormona;sekundarna se javlja u slučaju poremećaja rada žlezde hipofize koja ne luči dovoljno hormona TSH,neophodnog za funkcionisanje štitnjače.Tercijarnu hipotireozu uzrokuje poremećaj u funkciji hipotalamusa,dela mozga koji reguliše rad hipofize i izlučivanja hormona TRH.
Uzroci hipotireoze
Najčešći uzroci su upalni procesi koji oštećuju ćelije tiroidne žlezde,pa ona nije u stanju da proizvodi dovoljanu količinu hormona.U mnogim slučajevima reč je o autoimunoj bolesti koja se zove HAŠIMOTOV tiroiditis.Događa se da se naš imunološki sistem zbuni i umjesto da napada infekciju,okreće se protiv organizma.U rjeđim slučajevima hipotireodizam nastaje kao posledica terapije za preterano aktivnu štitnu žlezdu.
Simptomi
Najčešći simptomi nedovoljnog rada štitne žlezde su:umor,povećanje tjelesne težine,mentalna usporenost,suva koža,opadanje kose i obrva,depresija,optipacija,zimogrožljivost obline i neredovne menstruacije.Ponekad je žlezda uvećana,jer se trudi da proizvede više tiroksina,pa nastaje gušavost.
Lečenje
Lečenje podrazumeva svakodnevno uzimanje tableta tiroksina,ali važno je i utvrditi pravu dozu,Ukoliko se pretera,može se previše pojačati aktivnost štitne žlezde,ali ako se ne uzima dovoljno neće se ublažiti nepovoljni simptomi.S obzirom na to da postoji smanjno lučenje hormona tiroina i tiroksina,veoma je važno ishranom unositi jod.Nedeljna potreba za jodom iznosi 1 mg.
HIPERTIREOZA-pojačano lučenje hormona štitne žlezde
Hipertireoza je stanje prekomjernog stvaranja hormona štitnjače,koje je relativno često kod žena između 20.i 50.godine života,a u poslednje vreme sve se češće javlja i kod muškaraca.Najčešće je posledica autoimunog procesa tokom kojeg tjelo ne prepoznaje štitnjaču kao svoju strukturu,pa proizvodi antitjela protiv nje,što ima za posledicu prekomjernu stimulaciju njene funkcije.
Uzroci hipertireoze
Najčešći uzorak hipertireoze (70-80% oboljelih)jeste autoimuna bolest štitnjače(Morbus Graves Basedow)a ređe toksična noduralna ili multinodularna gušavost kada jedan ili više čvorova u štitnjači postaju prekomjerno aktivni i izlučuju višak hormona.Hipertireoza može nastati i kada tumor hipofize(adenom)povećano svara TSH koji stimuliše stvaranje hormona štitnjače.
Simptomi
Povišen nivo tiroidnih hormona odražava se na funkcionisanje kompletnog organizma a posledica je ubrzanje metabolizma.Bolesnici se najčešće žale na nervozu,nemir i emocionalnu nestabilnost,nesanicu,pretjerano znojenje i slabo podnošenje vrućine,ubrzan rad i lupanje srca,ačestale stolice,malaksalost,gubitak težine bez obzira na pojačan apetit,tanku kosu koja biva proređena i često opada,krte nokte, nepravilan menstrualni ciklus……..
Lečenje
Hipertireoza se leči antitiroidnim lekovima,radioaktivnim jodom ili hiruškim putem.
Može se propisati i sedativ kako bi se pacijent umirio.Adrenergički blokatori služe za kontrolu simptoma tremora,nemira i tahikardije.Radioaktivni jod je lek izbora za osobe srednjeg doba i žene koje nisu trudne.Primenju je se oralno,obično u manjoj dozi.
Pročitajte i Jelovnikom do zdrave štitne žlezde: Primer tri dnevna obroka!
ISHRANA
Treba uzimati bjelančevine u količini 1-1,5g po kilogramu tjelesne težine.Hrana treba da je kalorična jer bolesnici gube u težini.Potrebno je unijeti oko 4.000 kalorija dnevno.Vitamini,naročito B i C moraju da se uzimaju u dovoljnoj količini,a treba piti od 2-3L tečnosti dnevno.
https://kutak.forumotion.com/t624-tsh-stitna-zlezda-hipotireoza-hipertireoza
