Atelektaza pluća se odnosi na kompletan ili delimičan kolaps pluća ili režnja pluća – razvija se kada majušne vazdušne vrećice (alveole) u okviru pluća postaju ‘’ispumpane’’. To je respiratorna komplikacija posle operacije.
Atelektaza je takođe moguća komplikacija drugih respiratornih problema, uključujući cističnu fibrozu, udah stranih tela, tumore pluća, tečnost u plućima, respiratorne slabosti i povrede grudnog koša.
Količina plućnog tkiva uključena u atelektazu je promenljiva, u zavisnosti od uzroka. Atelektaza može da oteža disanje i snižava kiseonik posebno ako je bolest pluća već prisutna. Lečenje zavisi od uzroka i ozbiljnosti kolapsa.
Simptomi
Koji su simptomi atelektaze?
Mogu biti prisutni očigledni znaci ili simptomi atelektaze. Ukoliko imate znake i simptome, oni mogu uključivati:
- Otežano disanje (dispneja)
- Ubrzano, plitko disanje
- Kašalj.
Kada kod lekara?
Atelektaza će se verovatno pojaviti kada ste već u bolnici. Međutim, potražite pomoć lekara odmah ako imate problema sa disanjem. Ostali uslovi pored atelektaze mogu izazvati otežano disanje i zahtevaju tačnu dijagnozu i hitno lečenje. Ako vaše disanje postaje sve teže, tražite hitnu medicinsku negu.
Uzrok
Atelektaza može biti rezultat blokiranih disajnih puteva (opstruktivna) ili pritiska izvan pluća (neopstruktivna).
Skoro svako ko ima operaciju ima atelektazu usled anestezije. Anestezija menja redovni obrazac disanja i apsorpciju gasova i pritisak, koji mogu kombinovati da se izazove određeni stepen kolapsa sićušnih vazdušnih vreća (alveola) u plućima. Atelektaza je posebno izražena nakon bajpasa srca.
Opstruktivna atelektaza može biti prouzrokovana:
Akumulacija sluzi – akumulacija sluzi u disajnim putevima, što se često javlja tokom i nakon operacije zato što ne možete da kašljete, je čest uzrok atelektaze. Lekovi dati tokom operacije čine naduvanost pluća manjom nego obično, tako da se normalni sekret sakuplja u disajnim putevima. Sukcija pluća tokom operacije pomaže da se očisti ovaj sekret, ali on može da nastavi da se gradi posle. Sluzni čepovi takođe su uobičajeni kod dece, osoba sa cističnom fibrozom i tokom teških napada astme.
Strano telo – atelektaza je uobičajena kod dece koja su udahnula strani objekat, kao što je kikiriki ili mali deo igračaka, u pluća.
Sužavanje velikih disajnih puteva usled bolesti – hronične infekcije, uključujući gljivične infekcije, tuberkulozu i druge bolesti, mogu napraviti ožiljak i suziti velike disajne puteve.
Tumor velikih disajnih puteva – nenormalne izrasline mogu suziti disajne puteve.
Krvni ugrušak – ovo se dešava samo ako postoji značajno krvarenje u plućima koje se ne može iskašljati napolje.
Mogući uzroci neopstruktivne atelektaze uključuju:
Povreda grudnog koša – usled pada ili saobraćajne nesreće, na primer – može da izazove da izbegavate uzimanje dubokog daha (zbog bola), što može dovesti do kompresije pluća.
Pleuralni izliv – to je nakupljanje tečnosti između tkiva (pleure) koja oblažu pluća i unutrašnjost zida grudnog koša.
Upala pluća – različiti tipovi upale pluća, infekcija pluća, mogu privremeno da izazovu atelektazu.
Pneumotoraks – curenje vazduha u prostor između pluća i grudnog koša, indirektno prouzrokuje kolaps pluća (dela ili celih pluća).
Ožiljak plućnog tkiva – ožiljci mogu biti uzrokovani povredom, bolešću pluća ili operacijom. U ovim retkim slučajevima, atelektaza je zanemarljiva u poređenju sa oštećenjem tkiva pluća sa ožiljcima.
Tumor – veliki tumor može pritisnuti protiv i ‘’ispumpati’’ pluća, za razliku od blokiranja vazdušnih puteva.
Lečenje
Tretman atelektaze pluća zavisi od uzroka. Atelektaza na malom području pluća može splasnuti bez tretmana. Ako postoji osnovni uslov, kao što je tumor, postupanje može obuhvatati uklanjanje ili skupljanje tumora sa operacijom, hemoterapijom ili zračenjem.
Fizikalna terapija grudnog koša
Tehnike koje pomažu ljudima da dišu duboko nakon operacije da se ponovo proširi umanjeno tkivo pluća su veoma važne. Ove tehnike je najbolje naučiti pre operacije. To uključuje:
Kašljanje
Perkusija na grudima preko prostora kolapsa da se opusti sluz. Takođe možete da koristite mehaničke uređaje za čišćenje sluzi.
Izvođenje vežbi za duboko disanje (podsticajna spirometrija) i korišćenje uređaja za pomoć u dubokom kašljanju mogu biti od pomoći.
Postavljanje tela tako da vaša glava je niža od grudi (posturalna drenaža). Ovo omogućava da se sluz bolje iscedi iz dna pluća.
Dodatni kiseonik može ublažiti kratak dah.
Hirurški ili drugi postupci
Vaš lekar može predložiti uklanjanje disajnih smetnji, što se može raditi sukcijom sluzi ili bronhoskopijom. Bronhoskopija koristi fleksibilnu cev koja prolaze kroz grlo da očisti vaše disajne puteve.
Kontinuirano pozitivan pritisak može biti od pomoći kod nekih ljudi koji su preslabi da kašlju i imaju nizak nivo kiseonika (hipoksemiju) nakon operacije.
