Epitelne ćelije – šta su?
Epitelijalno tkivo je jedno od četiri osnovna tipa životinjskih tkiva – uz vezivno, mišićno i nervno tkivo. Epitelno tkivo sačinjavaju epitelne ćelije, koje oblažu šupljine i površine krvnih sudova i organa u celom telu.
Postoje tri glavna oblika epitelnih ćelija: skvamozne, kolumnarne i kuboidalne. Sve žlezde su sačinjene od epitelnih ćelija. Funkcije epitelnih ćelija uključuju: lučenje, selektivnu apsorpciju, zaštitu, transcelularni transport i detekciju.
Epitelne ćelije u mokraći – potencijalni uzrok?
Epitelne ćelije u mokraći su obično rezultat normalnog odlubljivanja epitelnog tkiva. Ureteri, koji sprovode urin iz bubrega u bešiku, sama bešika i uretra, koja nosi urin van tela, su svi obloženi epitelnim tkivom. Kao i koža, ovo tkivo se stalno ljušti i zamenjuje kako bi ga zamenilo sveže i održivo tkivo. Odlubljene epitelne ćelije završavaju u urinu, mada obično u malim koncentracijama, i izlučuju se. Čak je i rutinski naći epitelne ćelije karakteristične za ženski reproduktivni trakt u urinu žene, jer urin mora da bude u kontaktu sa spoljnom genitalnom sluznicom, uključujući labia minora, na putu van tela.
Nefrotski sindrom
Dok relativno mali broj epitelnih ćelija u uzorku urina nije ništa alarmantno, epitelne ćelije prisutne u velikom broju mogu ukazivati na probleme sa bubrezima. Posebno ako su to ćelije renalnih tubula, uključujući ćelije okruglog oblika i velikog jezgra, što može biti znak nefrotskog sindroma. Taj sindrom je rezultat uglavnom nespecifičnog oštećenja bubrega, i uključuje degeneraciju malih cevi, koje se nazivaju bubrežni tubusi, koje nose filtriranu krv kroz mikroanatomiju bubrega. Degeneracija renalnih tubula može biti veoma ozbiljna.
Infekcija urinarnog trakta
Infekcije urinarnog trakta predstavljaju još jedan potencijalni izvor velikog broja epitelnih ćelija u urinu. Većina infekcija urinarnog trakta počinju u bešici nakon infekcije bakterijama – uglavnom E. coli – koja se popne iz uretre u bešiku. Kada bakterije izvrše kolonizaciju epitela bešike, one ga iritiraju i izazivaju povećano odlubljivanje epitela u odnosu na normalno stanje. Ozbiljne infekcije mogu dovesti do odlubljivanja epitelnih ćelija gornjeg urinarnog trakta. Važno je otkriti koja vrsta epitelnih ćelija je prisutna u urinu, jer to pomaže da se utvrdi nivo i obim infekcije.
Kada se jave epitelne ćelije u urinu u trudnoći (njihov povećan broj) – to obično ukazuje upravo na urinarne infekcije, koje su veoma česta pojava u trudnoći, mada svakako treba detaljno ispitati o čemu se radi.
Epitelne ćelije u brisu i kod muškaraca i žena su obično normalna pojava, jer je normalno da se prilikom uzimanja brisa nađu i epitelne ćelije sluzokože genitalnih organa u nalazu. Međutim, abnormalne epitelne ćelije u cervikalnom brisu kod žena mogu ukazivati na potencijalna zapaljenska stanja u reproduktivnom traktu, a u najgorem slučaju i na rak grlića materice.
Prilikom uzimanja brisa za papa test, ćelije detektovane u brisu se klasifikuju na skali od normalnog do kancerogenog. Kada se identifikuju abnormalne epitelne ćelije u brisu, doktor mora odlučiti da li pacijentkinja treba ponoviti samo Papanikolau test, test na virus humanog papiloma (HPV) ili kolposkopiju. Ove abnormalne ćelije su podeljene u kategorije, zavisno od stepena abnormalnosti, da li su pljosnate (skvamozne) ili žlezdane (adenokarcinom). Dve glavne vrste raka grlića materice su rak skvamoznih ćelija i adenokarcinom.
