Nizak broj belih krvnih zrnaca ili leukopenija je smanjenje ćelija (leukocita) koje se bore protiv bolesti u krvi. Leukopenija je skoro uvek povezana sa smanjenjem određene vrste belih krvnih zrnaca (neutrofila).
Definicija niskog broja leukocita varira od jedne medicinske prakse do druge. Uopšteno, za odrasle kod kojih je broj leukocita niži od 4.000 po mikrolitru krvi – smatra se leukopenijom. Za decu, prag varira sa godinama.
Neki ljudi koji su inače zdravi imaju broj belih krvnih zrnaca koji je niži nego što se obično smatra normalnim, ali to je za njih normalno.
Zašto se javlja leukopenija?
Ovo može biti uzrokovano zbog određenih lekova, hemoterapije za rak, terapije zračenja protiv raka, hirurgije, transplantacije matičnih ćelija, transplantacije koštane srži, steroida, samog raka, nekih genetskih uslova, kao i autoimunih bolesti. Ovo se naziva imunosupresija, kako leukopenija dovodi do slabljenja imuniteta.
Normalan broj leukocita u krvi
Leukopenija se javlja usled smanjenja broja belih krvnih zrnaca, posebno neutrofila. Za zdrave odrasle muškarce broj leukocita varira u rasponu od 4.500 i 11.000 po kubnom milimetru krvi. Ovo je nešto veće kod dece.
Uzroci leukopenije
Leukopenija može biti uzrokovana različitim bolestima i lekovima. Neki od njih su navedeni ovde:
Oštećenja ili potiskivanje koštane srži
Ovo je uzrokovano zbog izloženosti određenim hemikalijama ili toksinima, hemoterapijom za kancer, terapijom zračenja i određenim lekovima. Ovi agensi izazivaju smanjenje u proizvodnji svih ćelija koštane srži, što vodi do leukopenije, anemije (niskog broja eritrocita i trombocita).
Bolesti koštane srži
U ovim uslovima, koštana srž ne proizvodi dovoljno belih krvnih zrnaca ili selektivno proizvodi višak jednog tipa leukocita, što dovodi do nedostatka drugih tipova. Uzroci uključuju mijelodisplastični sindrom, leukemiju, mijeloproliferativni sindrom, mijelofibrozu (koštanua srž zamenjena fibroznim tkivom), nedostatak vitamina B12 ili folata itd.
Tumori koji su se proširili na koštanu srž
Kada se rak širi na koštanu srž, to može dovesti do leukopenijr. To se vidi kod limfoma i drugih kancera.
Autoimuni poremećaji
Još jedan od uzroka zašto se javlja leukopenija – ovo se dešava kada telo ne uspe da prepozna svoje ćelije i počinje da ih napada. U slučajevima leukopenije, naše telo doživljava bela krvna zrnca kao strana i napada ih. Uslov se zove lupus ili sistemski lupus eritematozus.
Ozbiljne infekcije
Teške infekcije koje oštećuju telo mogu dovesti do leukopenije. To se zove sepsa.
Bolesti imunog sistema
Bolesti imunog sistema, kao što je HIV, koje uništavaju T limfocite – još jedan su od uzroka leukopenije.
Hipersplenizam
Ovo je prouzrokovano povećanjem slezine koje uništava krvne ćelije i dovodi do leukopenije i anemije.
Saznajte više>>> Sniženi leukociti u krvi i mokraći
Leukopenija – ostali uslovi kao uzroci
Ostali uslovi kao što su poremećaji štitne žlezde (naročito previše aktivna štitna žlezda), aplastična anemije, reumatoidni artritis, parazitska infekcija, nedostatak vitamina, nedostatak minerala bakra i cinka, tifus, malarija, grip, denga, tuberkuloza itd.
Pseudoleukopenija
To se dešava u početnim fazama infekcije. Leukociti (predominantno neutrofili) su odgovorni za inicijalnu reakciju na infekciju. Nakon infekcije, ove ćelije se okupe oko margina krvnih sudova (marginalizovani), tako da oni mogu da skeniraju mesto infekcije. Tako postoji povećana proizvodnja belih krvnih zrnaca, ali izgleda nisko iz uzorka krvi, jer je uzorak krvi od ”osnovne” krvi, gde ne spadaju leukociti koji su se okupili da stignu do mesta infekcije.
Lekovi koji izazivaju leukopeniju
Neki lekovi mogu dovesti do leukopenije. Kada je leukopenija u pitanju, lekovi koji je mogu izazvati uključuju:
– klozapin, antipsihotik
– natrijum valproat i lamotrigin – antiepileptični agenti
– imunosupresivni lekovi, kao što su sirolimus, mukofenolat mofetil, takrolimus i ciklosporin koji se koriste kod pacijenata sa transplantacijom
– interferoni koji se koriste u lečenju multiple skleroze itd.
Antidepresivi i lekovi za lečenje zavisnosti od pušenja (Bupropion) i antibiotik Minociklin i penicilin takođe mogu da izazovu leukopeniju.
Mehanizam leukopenije izazvane lekovima je uglavnom posredovan od samog imunog sistema. Neki agenti poput lekova za rak (hemoterapija), međutim, mogu izazvati leukopeniju potiskivanjem koštane srži.
Lečenje leukopenije
Kada je leukopenija u pitanju, najpre treba otkriti osnovni uzrok ovog stanja. Samo lečenjem osnovnog stanja koje je u pozadini, moguće je izlečiti i leukopeniju.
