Mršavljenje veoma česte ume da preraste u teški poremećaj ishrane.Od anoreksije uglavnom pate emocionalno labilne devojke, ali i muškarci, može da se pojavi u svim uzrastima, ali je tipična za pubertetske godine.Čak 80 odsto svih slučajeva obolelih od anoreksije su mladi od 13 do 20 godina, mahom devojčice koje se povode za fizičkim izgledom junakinja modnih pista, televizije i filma. U želji da im se približe, ako ničim drugim bar fizičkim izgledom, mladi bukvalno izgladnjuju telo i dovode se u stanje koje je na granici smrti.
Osnovni problem kod anorektičnih osoba je psihopatološki, strah od debljine i poremećaj u doživljavanju svog tela,
njegovog oblika i veličine.
Taj strah toliko je jak da prožima celokupno psihičko stanje i ne može da se ublaži stvarnim gubitkom težine. Opsednutost strahom od debljanja je tolika da se oboleli od anoreksije boje gotovo svake vrste hrane i doživljavaju je kao opasnost. Sebe vide debelim, čak i kad su već kost i koža.
Klinička slika
Na osnovu mnogobrojnih razgovora s devojkama koje su se lečile od anoreksije lekari su zaključili da tipična klinička slika ovih pacijentkinja počinje jednostavnom željom da se malo oslabi, dotera linija, skrešu obline na pojedinim delovima tela.
Dijeta obično počinje izbegavanjem hrane koja goji (slatkiši, hleb, testenine, pecivo), zatim se smanjuje količina obroka, pa broj obroka uz istovremeno biranje hrane.
Takav način ishrane dovodi do značajnog gubitka telesne težine, pa i do ekstremne mršavosti, koja može da ugrozi život i nema veze sa lepotom. Ali bolesnica i dalje nije zadovoljna svojim izgledom što je glavni problem kod anoreksije.
Uporedo s drastičnim dijetama, devojke, mlade žene i poneki muškarci, koji pate od anoreksije, praktikuju preterano fizičko iscrpljivanje raznim vežbama (fitnes, aerobik, džoging, brzo hodanje).Često namerno povraćaju, uglavnom odmah posle jela. Mnogi koriste i sredstva za ubrzano varenje ili diuretike, kako bi izbacili svu suvišnu vodu (pa i onu koja nije). Upravo zbog nedostatka vode, gotovo svima koji su oboleli od anoreksije je koža suva, peruta se, bez sjaja i svežine, prosto uvela.
Pridruženi simptomi anoreksije
Mnoge osobe obolele od anoreksije pokazuju i pridružene psihičke poremećaje: zapadanje u depresivna raspoloženja, razdražljivost, nesanica, povlačenje iz društva. Nedostaje im spontanost, inicijativa, teško iskazuju emocije, pate od osećaja neadekvatnosti i jake potrebe da nadziru okolinu.Oboleli od anoreksije često su zaokupljeni mislima koje im se nameću naizgled protiv njihove volje ih prisilnim radnjama, i najčešće su vezane za hranu, izgled tela i telesnu težinu.
Osim psihičkih poremećaja kod obolelih od anoreksije, dolazi i do fizičkih komplikacija u organizmu. Ti problemi su vezani sa sekundarnim endokrinim i metaboličkim promenama, kao i telesnim funkcijama. Dolazi do nepravilnog rada srca, niskog krvnog pritiska, čestih nesvestica, gubitka menstruacije, sniženja telesne temperature i veoma teškog podnošenja hladnoće. Kod mnogih koji boluju od anoreksije kosa pojačano opada ili se lomi, nokti pucaju, koža im je suva, prekrivena nežnim dlačicama, mišićna masa se svodi na minimum, kosti postaju krte i sklone prelomima, zglobovi su otečeni, dolazi do malokrvnosti. Fizičke posledice kod obolelih od anoreksije mogu da
budu i naprsline trbušne maramice, oštećenje bubrega zbog nedostatka kalijuma, oštećenje zubne gledi…
Najnovijim istraživanjima koja se bave biohemijskim uzročnicima poremećaja u ishrani, utvrdeno je da zbog nedostatka cinka (što je karakteristično za devojke uzrasta od 12 do 20 godina), pacijenti gube čulo ukusa i zato ostaju potpuno bez apetita. Simptomi anoreksije se naglo povlače ako se tokom psihoterapije uzima tečni cinkov sulfat.
Anoreksija i osteoporoza
Naučnici koji se bave anoreksijom smatraju da kombinacija smanjenog uzimanja hrane, male telesne težine, izostanka menstruacije, nedovoljnog unošenja kalcijuma i nedovoljne fizičke aktivnosti, doprinosi smanjenju gustine kostiju, pa tako i povećanom riziku od pojave osteoporoze.
Preterano mršavi ljudi su osetljiviji na umor i infekcije, pate od anemije, imaju usporen rad srca, manje su izdržljivi, cirkulacija im je slabija, pa se lakše prehlade, jer im nedostaje uobičajeni sloj potkožnih masti, kao skladište hranljivih sastojaka koji se koristi u vreme oslabljenog imuniteta ili stresnog perioda.Često premršave ili anoreksične osobe izgledaju starije nego što jesu.
Uzroci anoreksije i faktori rizika
Stručnjacima i dalje nije jasno kako to kod nekih osoba, kod kojih se steknu svi uslovi (biološki, psihološki, socijalni i kulturni), dode do oboljevanja od anoreksije, a kod drugih ne. To ih navodi na zaključak da su presudni faktori koji odreduju ličnost. Jednostavno, neko ima predispozicije da oboli od anoreksije, a drugi ne.
Pod povećanim rizikom su ljudi koji su doživeli težu traumu ih emocionalni stres u vreme puberteta ili pretpuberteta; oni koji su bili izloženi seksualnom zlostavljanju i koji su pod pritiskom okoline koja previše ističe važnost vitke linije i fizičkog izgleda kao jedine vrednosti savremene žene.
Riziku od anoreksije su izložene i osobe koje se bave sportovima i profesijama u kojima se naglašava vika linija, kao što su balet, gimnastika, ples, khzanje na ledu, manekenstvo…
Lečenje anoreksije
Lečenjem obolehh od anoreksije uglavnom se bavi tim visokospecijalizovanih stručnjaka i to u bolničkim uslovim (endokrinolozi, psihijatri, internisti, stručnjaci za ishranu, sociolozi). Da bi se postigao odgovarajući uspeh u lečenju anoreksije, neophodno je da se uključi i porodica, koju valja upoznati kako da prepozna ovo teško oboljenje.
Jer ako se na vreme jave lekarima, oboleli od anoreksije uspevaju u 40 odsto slučajeva da se potpuno oporave. Kod značajnog broja dodje do poboljšanja.
Inače, anoreksija se smatra psihičkim oboljenjem sa najvećom stopom smrtnosti.
