Trihinelozu izaziva trihinela, parazit koji se u telo unosi konzumiranjem zaraženog mesa i mesnih prerađevina a može da izazove komplikacije opasne po život. Zbog toga je neophodna veterinarska kontrola i adekvatna termičke obrade mesa…
Trihineloza je parazitama infekcija ljudi i životinja. Bolest je poznata od davnina, kada je uočena veza između konzumiranja svinjskog mesa i pojave epidemija sa velikim brojem obolelih i umrlih, što je rezultiralo zabranom upotrebe svinjskog mesa u ishrani nekih naroda (Mojsijev zakonik).Trihineloza je uzrokovana – trihinela spiralis (Trichinella spiralis) parazitom, otkriven je tek u prvoj polovini 19. veka, nakon čega je razjašnjena i klinička slika bolesti.
Kako dospeva u organizam
Trihinela se održava u prirodi, u zaraženim životinjama. Izvor infekcije trihinelozom su divlje i domaće životinje, mesožderi i svaštožderi: domaća i divlja svinja, lisica, jazavac, medved, vuk, pacov… Trihineloza takodje napada i biljojede ukoliko se u njihovoj hrani nađu žive larve parazita. Svinja oboli pošto pojede inficiranog pacova, ili otpatke zaraženog mesa druge životinje, a u organizam čoveka trihineloza dospeva prilikom konzumiranja zaraženog mesa domaće ili divlje svinje, kao i prerađevina od svinjetine.
Trihineloza je registrovana u svim delovima sveta, a javlja se kao pojedinačno oboljenje, ili u formi manjih porodičnih ili masovnih epidemija koje su uglavnom povezane sa konzumiranjem kobasica pripremljenih u domaćinstvu bez prethodne veterinarske kontrole mesa.
Razvoj trihineloze
Larve se pod dejstvom sokova za varenje oslobađaju i razvijaju u tankom crevu. Tokom perioda od 4 do 8 nedelja, oplođene ženke polažu larve u sluznicu, koje se krvlju raznose po organizmu, a trajno se zadržavaju u poprečno-prugastim mišićima, gde se učaure i ostaju vitalne 8-12 meseci, pa čak i do 30 godina.Trihineloza posebno zahvata aktivne mišiće (dijafragmu, interkostalne mišiće, pokretače očnih jabučica, mišiće žvakače, jezik, mišiće ekstremiteta).
Simptomi trihineloze
Simptomi trihineloze posledica su toksičkog delovanja larvi parazita, zapaljenskih promena i alergijskih reakcija
organizma. Infekcija malim brojem trihinela može ostati asimptomatska ili imati blage simptome, ali, ukoliko se radi o većem broju parazita, javlja se i srednji ili veoma teški simptomi sa komplikacijama i mogućim smrtnim ishodom. Bolest trihineloza prolazi kroz tri faze.
Na početku se mogu javiti simptomi – mučnina, povraćanje, bolovi u trbuhu i učestale stolice, ponekad subfebrilna temperatura i malaksalost. Ova faza bolesti obično kratko traje, a zbog nekarakterističnih simptoma često se zamenjuje drugim infekcijama gastrointestinalnog sistema. Kod lakših oblika trihineloze gastrointestinalna faza i ovi simptomi mogu izostati.Karakteristični simptomi, po kojima se trihineloza prepoznaje, pojavljaju se od 7. do 30. dana nakon početka infekcije: visoka temperatura, otok lica i kapaka (istovremeno se mogu javiti i oftalmološki simptomi – bol u mišićima pokretačima očnih jabučica i fotofobija), kao i otok, bol i slabost poprečno-prugastih mišića – ramena, nogu, grudnog koša.Ostali prpoznatljivi simptomi trihineloze su teškoće pri žvakanju, preznojavnje, osećanje umora. U težim oblicima trihineloze javljaju se komplikacije na plućima, srcu i centralnom nervnom sistemu, a u najtežim slučajevima moguć je i smrtni ishod. Oporavak može trajati od nekoliko nedelja do više meseci.
Dijagnoza trihineloze
Dijagnoza trihineloze postavlja se na osnovu tipične kliničke slike bolesti, nalaza eozinofilije u perifernoj krvnoj slici, epidemioloških podataka o konzumiranju termički neobrađenog mesa ili mesnih proizvoda koji nisu prošli kontrolu veterinara, seroloških testova, histološkog pregleda mišića bolesnika i trihinoskopskog pregleda konzumiranog mesa na prisustvo larvi trihinela spiralis.
Lečenje trihineloze
Nema specifičnog i pouzdanog leka protiv trihinele. Lek izbora je “alben-dazol”, a kao alternativa primenjuju se “mebendazol” i “tiabendazol”. Rezultati lečenja su najbolji kada se terapija započne u ranoj fazi infekcije.
Najvažnija je prevencija
Veterinarski trihineloskopski pregled svinjskog mesa pre njegove upotrebe, termička obrada mesa i mesnih prerađevina kuvanjem i pečenjem na temperaturama većim od 77 °C, u trajanju od najmanje 30 minuta sprečiće zarazu trihinelom i razvoj trihineloze, (larve se raspadaju na temperaturi od 77 °C), isto kao i zamrzavanje mesa na -15 °C u trajanju od 21 dan, ili na temperaturi od -18 °C tokom 24. Salamurenje i sušenje nisu pouzda metode uništavanja larvi. U prevenciji trihineloze najvažnije je suzbijanje infekcije kod domaćih svinja deratizacijom staja, tovilišta i klanica, kao i uklanjanje uginulih životinja. Ishrana svinja ne bi trebalo da sadrži sirove, termički neobrađene otpatke i iznutrice, jer mogu da sadrže larve trihinele. Zdravstveno vaspitanje stanovništva, stočara i lovaca o upotrebi mesa domaćih i divljih svinja, značajno doprinosisuzbijanju bolesti trihineloza.
